1. Wat is betonning?
Zoals je op de weg witte strepen als markering hebt, vind je op het water betonning oftewel markeringen die aangeven waar je veilig kunt varen, maar ook waar zich obstakels bevinden of bepaalde gebieden waar je rekening mee moet houden. De manier waarop dit gebeurt, is binnen Europa vastgelegd door de SIGNI voor binnenwateren en internationaal door de IALA in het IALA Maritiem Betonningsstelsel.
De belangrijkste markeringen op het water zijn de rode, groene, gele en gestreepte tonnen met daarnaast de scheidingstonnen en de geel-zwarte kardinale betonning. In de volgende stappen zullen we deze betonning nader uitleggen.
2. Verschil kardinale betonning en laterale betonning
Het betonningssysteem kent zowel laterale als kardinale betonning. Laterale betonning wordt gebruikt als markering voor het gedeelte van de vaarweg waar je het veiligst kunt varen en bestaat uit rode en groene tonnen. De betonningsrichting loopt vanaf de bron, dat wil zeggen daar waar het water vandaan komt. Vaar je van de bron af, stroomafwaarts, dan bevindt de rode markering zich aan de rechterkant van de boot (stuurboordzijde) en de groene markering aan de linkerkant (bakboordzijde).
Kardinale betonning dient voor het markeren van een obstakel of een ondiepe plek. Deze tonnen hebben als herkenning verschillende geel-zwarte kleurcombinaties met als toptekens zwarte driehoeken.
3. Wat betekenen de rode en groene betonning?
De rode en groene tonnen markeren de vaargeul. Hier kun je veilig varen en het is er altijd diep genoeg. Rode tonnen hebben een stompe vorm met een cilinder als topteken, de groene tonnen hebben een spitse vorm met een kegel als topteken (punt naar beneden gericht). De betonningsrichting loopt vanaf de bron, dus waar het water vandaan komt, in de richting waar het water naar toe stroomt (stroomafwaarts).
Sta je met je rug naar de bron toe, dan bevinden de rode tonnen zich altijd rechts van de boot (stuurboordzijde) en de groene tonnen links (bakboordzijde).
4. Betekenis rood-wit en groen-wit gestreepte tonnen
Soms is er naast de gewone vaargeul nog een extra vaargeul, speciaal voor de kleinere boten.
Deze vaargeul wordt gemarkeerd door groen-wit of rood-wit horizontaal gestreepte tonnen en vind je op breed vaarwater. De gestreepte tonnen bevinden zich aan de buitenkant van de hoofdbetonning.
De rood-witte aan de kant van de rode tonnen, de groen-witte aan de kant van de groene.
Tussen de gestreepte en de gewone tonnenlijn bevindt zich dan de speciale extra vaargeul voor de pleziervaart, ook wel ‘fietspad’ genoemd.
5. Hoe onderscheid je hoofdvaarwater en nevenvaarwater?
Op de plaats waar 2 vaarwateren bij elkaar komen is een rood-groene scheidingston geplaatst in de vorm van een bol. Aan de kleuren van deze ton kun je zien of je in hoofdvaarwater of in nevenvaarwater vaart. Komt de kleur van het bovengedeelte van de scheidingston overeen met de kleur van de tonnen die zich tot daar steeds aan de linkerkant van je boot bevonden, dan vaar je op hoofdvaarwater. Zit de kleur van deze tonnen echter aan de onderkant van de scheidingston, dan vaar je op nevenvaarwater en moet je voorrang verlenen aan het vaarverkeer op het hoofdvaarwater. De kleur van het hoofdvaarwater zit altijd boven. Vaar je dus steeds in het hoofdvaarwater, dan let je alleen op de kleur van de bovenste helft van de scheidingston. Vaar je in nevenvaarwater, let dan op de kleur van de onderste helft van de ton.
6. Welke soorten scheidingstonnen zijn er?
Er zijn 3 soorten scheidingstonnen met verschillende betekenis.
Daar waar een hoofdvaarwater samenkomt met een nevenvaarwater betreft het vaarwateren van ongelijk belang.
- Een scheidingston met de bovenste helft groen en de onderste helft rood, betekent dan dat het hoofdvaarwater rechts van de ton loopt. Vanuit de betonningsrichting gezien ligt hij in de groene tonnenlijn.
- Is de bovenste helft rood en de onderste helft groen, dan loopt het hoofdvaarwater links van de ton. De ton ligt nu in de rode tonnenlijn.
Heeft de ton op de kruising om en om rode en groene horizontale strepen, dan betreft het 2 vaarwateren van gelijk belang, zoals bijvoorbeeld 2 hoofdvaarwateren. Hier gelden de algemene voorrangsregels op het water.
7. Wat betekenen gele tonnen?
Gele tonnen met soms een topmerk worden altijd gebruikt om een bijzondere locatie te markeren. Dit kunnen speciale gebieden zijn zoals bijvoorbeeld een visserijgebied, een baggergebied, een plek met kabels onder het water, een marinegebied of een beschermd natuurgebied. Je mag daar dan niet voorbij de markering varen en achter de gele tonnen komen.
8. Wat betekent de kardinale betonning?
Een plek waar zich onder water een obstakel bevindt, zoals een rots, stenen of een wrak of een ondiepte, wordt gemarkeerd met geel-zwarte kardinale betonning met een zwart topteken in de vorm van 2 driehoeken. De manier waarop de driehoeken zijn geplaatst en de kleurcombinatie op de betonning geven aan, aan welke kant je de betonning moet passeren om veilig langs het obstakel te kunnen varen. Om de juiste positie te kunnen bepalen van deze kant, heb je een kompas nodig. De tonnen blijven tijdens het passeren tussen jou en het obstakel.
Op je kompas zit altijd het Noorden bovenaan en het Zuiden onderaan.
9. Hoe passeer je de kardinale betonning?
Er zijn 4 verschillende soorten kardinale betonning.
- Noord kardinaal: de bovenste helft van de betonning is zwart, de onderste helft geel. De 2 punten van beide, op elkaar geplaatste, driehoeken wijzen recht omhoog. Dit betekent dat je de betonning langs de noordkant moet passeren.
- Zuid kardinaal: de bovenste helft van de betonning is nu geel en de onderste helft zwart. De punten van de 2 driehoeken wijzen nu omlaag. Hier moet je de betonning langs de zuidkant passeren.
- Oost kardinaal: de betonning heeft 3 kleurvlakken waarvan het bovenste en onderste vlak zwart is en het middenvlak geel. De 2 driehoeken zijn met de rechte onderkant op elkaar geplaatst, waarbij de punt van de onderste driehoek omlaag wijst en die van de bovenste omhoog (een soort O vorm). Hier moet je de betonning passeren langs de oostkant.
- West kardinaal: het bovenste en onderste kleurvlak van de betonning is nu geel, met in het midden zwart. De driehoeken staan hier met de punten op elkaar, waarbij de punt van de onderste driehoek omhoog wijst en die van de bovenste driehoek omlaag. De betonning moet je hier ten westen passeren.